Dört büyük elementten biri olan ateşi tarihte birçok toplum kutsal kabul etmiştir. Bu toplumlardan biride Türklerdir. Türkler ateşe ‘OT‘ ismini verdiler.. Türk Mitolojisine göre Ülgen donmak üzere olan halkını, soğuktan, vahşi hayvanlardan korumak ve eti, çiğ değilde pişmiş yemeleri için Tanrı Dağlarından getirdiği biri ak biri kara iki taşı birbirine sürterek ilk ateşi yaktı. Ve şöyle dedi:
” Atamdan kalan bu ateş, insanları korumak ve mutlu etmek içindir.”
Ateşin kötü ruhları kovduğuna, halkı koruduğuna inanırlardı. Bu nedenledir ki ateşle asla oynanmaz. Ateşe su dökülmez. Ateşe tükürülmez. Ateşe bıçak sürülmez. Ateşe yapılan her saygısızlığın uğursuzluk getirdiğine inanılır, saygısızlık yapanlar cezalandırılırdı.
Türklerde yok ediciliği, temizliciliği, hayat vericiliği ve koruyuculuğu gibi özellikleriyle çok önemli bir yeri olan ateşin yanında birde ocak kültü vardır. Ocak Türk dünyasında kutsal bilinen bir mekandır. Ocağın iyesi vardır. Bu iye ocakta oturan ve onu korumakla mükellef olan bir varlıktır. Bu varlık göze görünmezdir. Türkler ocaklarını otağlarının (çadır) ortasına yakarlardı. Ocak aileyi bir araya getiren, ailede sıcaklık yaratıp bağı kuvvetlendiren bir kült olarak görülmüştür.
Ocak aynı zamanda soyu temsil eder. Baba ocağı, ocağı sönmek, ocağı tütmek, ocağını yeşertmek gibi deyimler soyun devam etmesi yada tükenmesini anlatır. Türk geleneklerinde soyun devamlılığı erkek ile sağlanırken, aileyi bir arada tutmak kadının sorumluluğundadır. Baba ocağını koruma görevin ise ailenin en küçük erkek çocuğu üstlenir.
Aynı zamanda günlük hayatta sürekli kullandığımız Asker Ocağı, Sağlık Ocağı vb. isimler Türk mitolojisinde geçen ocak ismi ile ilişkilidir.
Binlerce yıllık Türk geleneklerinde ateşin yeri:
1- Doğun esnasında ve doğumdan sonrasında 40 gün boyunca annenin ve bebeğin yanında ışık yada ateş yakılır.
2- Evlilik, Türk kültüründe soyun devamlılığını sağlamak olduğu için sönmeyen bir ateşe benzetilir ve düğün evinin önünde aileyi temsilen ateş yakılır, ertesi güne kadar sönmemesine özen gösterilir.
3- Düğün günü gelini ateş üstünden atlatılır yada ateşin etrafında döndürülür bu şekilde gelin gelirken yanında getirdiği kötü enerjiden arındırılır.
4- Defin törenlerinden sonra mezarın başında ateş yakılır. Bu ateşin o gece gelecek olan kötü ruhlar ve cinleri uzak tutması amaçlanır.
5- Baharı karşılama töreni olan NEVRUZ’ da büyük bir ateş yakılır ve üzerinden atlanır. Ateşin üzerinden atlayarak insan ruhunun temizlendiğine inanılır.
KAYNAK: https://docplayer.biz.tr/12172182-Turk-kulturunde-ates-ve-ocak-iyeleri.html
Bir çok şey öğretin bu yazı dizine bayıldım. Deyimdeki Ateş ve ocak ilişkisinin çok iyi anlamlandırdım sayenizde.
teşekkür ederiz 🙂