SURREALIZM (GERÇEKÜSTÜCÜLÜK)
Türkçede gerçeküstücülük olarak tanımladığımız sürrealizm’in kelime kökeni Fransızcadaki “surref (gerçek dışı, gerçek üstü)” kelimesinden gelmektedir.
Sürrealizm Dr. Sıgmund Freud’un (1856-1939) psikanaliz yönteminden yola çıkılarak kurulmuş, diğer akımlara nazaran en yaygın ve uzun ömürlü edebiyat ve sanat akımlarından biridir.
Sürrealizm, 1924’de Fransa’da çıkmıştır. Freud’un çalışmaları ile yakından ilgilenen Dr. Amire Breton tarafından bu akıl sistemleştirilmiştir. Breton 1924 ve 1930 yıllarında sırasıyla iki tane sürrealizm manifestosu yayınlamıştır. Akım, Empresyonizm, Kübizm, Fovizm ve Dadaizm’den etkilenmiştir. Sürrealizm’in kurucusu Andre Breton eski bir dadaisttir.
SURREALIZM NEYİ AMAÇLAR?
Freud’un psikanaliz yönteminden yola çıkılarak kurulan Sürrealizm, akıl ve mantığı geri plana atarak bilinç altındakileri ortaya çıkarmayı amaçlar. Sanatçı, insanı yönlendirenin bilinç altı ve iç güdüleri olduğuna inanır. İyi davranışların yanında kötü davranışların, sevapların yanında günahların, güzelin yanında çirkinin bulanması gerektiğini düşünür. kendin inandığı saf gerçekliği ortaya çıkarır.
SURREALIZM AKIMI SANATÇILARI
Dünya Edebiyatında Sürrealizm Yazarları
Andre Breton
Louis Aragon
Phipple Soupault
Benjamin Perret
Paul Eluard
Türk Edebiyatında Sürrealizm Yazarları
Orhan Veli Kanık
Cemal Süreyya
Ece Ayhan
Edip Cansever
Turgut Uyar
Oktay Rıfat Horuzcu
Sürrealizm Akımı Ressamları
Salvador Dali
Andre Masson
Giorgio De Chirico
Hans Bellmer
Rene Magritte
Edgar Ende
Paul Klee
Frida Kahlo
“Gerçeküstücülük, ister söz, ister yazı ile yada başka bir yolla düşüncenin gerçek işleyişini ortaya çıkarmak için başvurulan, içinden geldiği gibi yazma yöntemidir. Bu, aklın denetimi olmaksızın (rüyada olduğu gibi) her türlü estetik ve ahlak kaygısı dışında düşüncenin yazılışıdır.”
Andre Breton
“Benim resimlerim hiçbir şey anlatmayan görsel imgelerdir. Akla gizemi getirirler. Doğrusunu isterseniz, benim resimlerimi gören biri kendine şu basit soruyu sorar : ‘Bunun manası ne?’ O resmin bir manası yoktur. Çünkü zaten gizemde hiçbir şeydir, bilinmeyendir.”
Rene Magritte
Kaynak: https://www.turkedebiyati.org